Travma Sonrası Stresin
Belirtilerini Anlamak
“Normal” ya da “olağan” insansal deneyimimizin dışında olan olaylar duygusal travmaya neden olur. Bu tür olaylar ruhumuza ya da içimizde olduğumuz kişinin şiddete tabi olmasına neden olurlar. Travmatik olaylar bizi hazırlıksız yakalarlar ve içten dışa sarsarlar. Ölüm, fiziksel şiddet, yok etme, kayıp ve ahlaksal çatışma Travma Sonrası Stres (TSS) adı verilen bir düzensizliğe neden olurlar. TSS için tipik olan belirtilere şunlar dahildir:
-
Rüyalar ve kabuslar
-
Uykuya dalmakta ya da uyumakta zorlanması
-
Olay hakkındaki düşünceler ya da duygulardan uzakta kalmaya çalışması
-
Olayı anımsatan durumlardan uzak durmaya çalışması.
-
Olayın önemli kısımlarını unutması
-
Kendini uyuşuk ve diğerlerinden ayrı hissetmesi
-
Depresyon
-
Olaydan sahneler yaşaması
-
Öfke
-
Dikkat toplamakta sorunlar yaşaması
-
Fazlasıyla koruyucu ya da dikkatli olması
Çocuklardaki travma sonrası stres belirtilerine ayrıca şunlar da eklenebilir:
-
Daha büyük çocuklarda yatağı ıslatma ve parmak emme gibi çocukça davranışlara dönüş
-
Kabuslar
-
Tek başına uyumaktan korkması
-
Uykusuzluk
-
Okulda başarılı olamaması
-
Huysuzluk nöbetleri, yaramazlık ve yanlış davranışlar
-
Başka insanlardan ayrılık ve depresyon
Bu belirtilerden bazılarını kendinizde ya da çocuğunuzda görürseniz travma sonrası stres yaşıyor olabilirsiniz. Hâlâ kaybınızdan ötürü keder çekiyor olabilirsiniz. Durumunuz büyük bir olasılıkla ikisinin bir karışımıdır. Her iki durumda da, iyileşmeye giden adımlar birbirine çok benzerdir. İnsanlar iyileşirler ama bu zaman alır ve kolay ya da kesin bir tedavi yoktur. Kimse size iyileşmenin ne kadar süreceği konusunda bir şey vaat edemez. Kendi duygusal kapasiteniz ve durumunuzun yanı sıra travmanın hem yoğunluğu ve hem de süresine bağlıdır. Eğer belirtiler şiddetliyse ve uzun süre devam ederlerse büyük bir olasılıkla profesyonel bir psikologa gitmenizin sizin için yararı olacaktır. İyileştiğinizde her şey eskisi gibi olmayacaktır. Hem siz, hem de etrafınızdaki insanlar değişmiş olacaksınız.